Biuletyn/2019-02
Wstępniak
edytuj.jpg)
Tłusty czwartek, a więc numer biuletynu również nie może być zbyt chudy. Mamy więc dla Was najświeższe wieści z projektów. Szczególnie wiele dowiecie się o tym, jak świętować zbliżający się Dzień Kobiet na wiki sposób - online i na żywo. Mamy też dla Was nieco wieści językowych - po co właściwie zamieszczać gramatyki języka obcego w Wikipedii? Co łączy italo-disco z pieprzem cayenne i co ma do tego Wikisłownik? Polecamy też bogaty komplet wieści z Wikiźródeł, który uświadomi Wam, jak wiele macie do czytania (lub przepisywania), szczególnie jeśli lubicie kulturę starożytną. A wyobraźnia tych z Was, którzy czytali kiedyś z wypiekami na twarzy Klub Dumas na pewno zostanie poruszona informacjami o wiki-skrybach-detektywach, poszukujących zagubionych książkowych stron.
Na tej biuletynowej tacy, wśród czytelniczych pączków, nie zabrakło też paru próśb od nas. Pomożecie?
Oddając Wam ten drugi już numer odnowionego Biuletynu niezmiennie dziękujemy wszystkim wolontariuszom i wolontariuszkom, którzy dodali swoje świetne i ciekawe teksty. Zachęcamy do brania udziału w tworzeniu kolejnych numerów (teksty do kolejnego wydania gromadzimy do północy 14 marca). Oraz - niezmiennie - do subskrybowania!
Wieści ze Stowarzyszenia
edytuj.svg)
Choć mają encyklopedyczne dokonania, ich biografie nie trafiły do Wikipedii. Często ich działalność, choć znacząca i odnotowywana w źródłach, nie istnieje w powszechnej świadomości. Wiele z nich ma już swoje hasła, ale są one pobieżne, źle opracowane, krótkie. To nad artykułami o takich właśnie kobietach pracować będziemy od 1 do 31 marca w ramach akcji (Nie)znane kobiety Wikipedii.
Tradycyjnie już w (nie tylko polskiej) Wikipedii marzec jest miesiącem wzmożonej aktywności w zakresie haseł biograficznych o kobietach. To nie tylko wiki-sposób na świętowanie Międzynarodowego Dnia Kobiet (jak wiadomo, Wikipedia zdecydowanie woli dawać wiedzę zamiast goździka), ale też reakcja na istniejący brak w zawartości Wikipedii. Okazuje się, że tylko 15% haseł biograficznych w polskiej Wikipedii dotyczy kobiet (to mniej niż np. w wersji hiszpańskiej, francuskiej czy norweskiej, mających ok. 20%). Dodatkowo, kiedy 2 lata temu porównaliśmy wersję polską z wersją anglojęzyczną, okazało się, że plwiki ma o ok. pół miliona haseł o kobietach mniej!
Wspólnie możemy to zmienić. W ramach akcji (Nie)znane kobiety Wikipedii wspólnie poprawiamy, piszemy, rozbudowujemy hasła o encyklopedycznych kobietach z najróżniejszych dziedzin - nauki, sztuki, polityki, sportu, literatury... i wielu innych. Akcja kontynuuje tradycję wydarzenia Wikipedia też jest kobietą, które pomagało wzbogacić Wikipedię o setki kobiecych biogramów. I mamy nadzieję na podobnie pozytywny wynik.
Warto zwrócić uwagę, że strona zawiera obszerne materiały dla początkujących, może więc to jest okazja, aby zachęcić osoby, które nigdy jeszcze nie edytowały do postawienia pierwszych wiki-kroków?
Trwa okres składania zeznań podatkowych. Dla nas to czas zachęcania darczyńców, sympatyków, twórców i czytelników projektów wiki do przekazywania 1% podatku na Wikimedia Polska. W projektach pojawią się bannery, zachęcające do podjęcia takiej decyzji, działa również strona informacyjna dla osób, chcących nas wesprzeć tą drogą. Jednocześnie zachęcamy do wpłat poprzez nasze media społecznościowe. Zachęcamy do wspierania kampanii, poprzez informowanie o możliwości wsparcia nas 1% podatku np. udostępniając stronę lub udostępniając posty z profilu facebookowego polskiej Wikipedii (np. ten). Dziękujemy za każde wsparcie!
Osoby zainteresowane uczestnictwem w wydarzeniu Wikimedia Hackathon, które odbędzie się 17-19 maja w Pradze, mogą składać wnioski o refundację kosztów uczestnictwa do 10 marca 2019 na tej stronie. Tam też znajdziecie więcej informacji. Zachęcamy wszystkie osoby, zainteresowane współpracą w celu polepszenia technologicznej infrastruktury Wikipedii, projektów siostrzanych, platformy MediaWiki oraz innych projektów. Co ważne - mile widziani są także nie-programiści!
- zarząd zdecydował o przeznaczeniu środków na zakup sprzętu (w tym komputer i rzutnik) oraz oprogramowania dla pracowników. Tym samym Wikimedia Polska kontynuuje wdrażanie rekomendacji z audytu organizacyjnego. Dotychczas 4 z 5 pracownic pracowało na własnym, prywatnym sprzęcie i samodzielnie organizowało sobie narzędzia do pracy;
- zwiększono środki na prowadzenie księgowości, była to decyzja techniczna, wynikająca z wyczerpania się poprzedniej uchwały na ten cel.
W związku z trwającym sezonem składania zeznań podatkowych, przypominamy, że darowizny na Wikimedia Polska mogą być odliczane od podatku. W tym również prawidłowo opisane darowizny-wpłaty na Konferencję Wikimedia Polska, Zlot Zimowy czy Źródłosłów.
Wieści z Wikimedia Foundation
edytuj
Przeprowadzone przez Wikimedia Foundation badania wskazują na słabą rozpoznawalność marki Wikimedia - respondenci nie wiedzieli zupełnie czym jest, często mylili ją z Wikipedią. Pojawiła się więc propozycja, aby centralną marką stała się Wikipedia i aby to wokół niej budowała się rozpoznawalność ruchu. Ryzyko? Dominacja pojedynczego projektu kosztem projektów siostrzanych oraz mylne sugerowanie, że Fundacja lub lokalne organizacje mają wpływ na zawartość merytoryczną Wikipedii. Plusy? Większa, łatwiejsza rozpoznawalność. Szczegóły i argumenty w notce na stronie WMF.
Otwarto nabór wniosków o stypendium Fundacyjne na Wikimanię 2019! Największe coroczne spotkanie społeczności Wikimediów odbędzie się 14-18 sierpnia 2019 roku stosunkowo niedaleko, w Sztokholmie. Wikimania jest imprezą wielowątkową, umożliwiającą poznanie wolontariuszy i pracowników z całego świata i wierzę, że każdy może na niej znaleźć wiele dla siebie i swoich projektów. Zgodnie z regulaminem zgłoszenia nie muszą być w języku angielskim, natomiast kandydat musi wykazać wystarczająco wysoką biegłość w posługiwaniu się angielszczyzną - przy pomocy wniosku lub w inny sposób. Zgłoszenia wymagają wypełnienia dość długiego formularza (polecamy pisanie w notatniku) i przyjmowane są do 15 marca.
Powodzenia!
Wieści z projektów GLAM
edytuj.jpg)
Już za kilka dni koniec karnawału. Ostatki to szczególny czas w roku związany z wieloma obrzędami, takimi jak pogrzeb basa czy wodzenie niedźwiedzia (nazywanego na Górnym Śląsku berem). W zasobach Wikimedia Commons pojawił się zbiór ponad 300 zdjęć dokumentujących obrzędy Górnego Śląska, załadowany w ramach współpracy GLAM z Regionalnym Instytutem Kultury w Katowicach. Wśród prac dokumentacyjnych Instytutu ważne miejsce zajmują etnograficzne badania terenowe prowadzone na terenach województw śląskiego i opolskiego. Fotografie przekazane do zasobów Wikimedia Commons związane są nie tylko z ostatnimi dniami karnawału. Wśród nich znajdziemy też inne, wykonane podczas całego roku obrzędowego. Pokazują one zarówno obrzędy znane, jak Barbórka czy Boże Ciało, a także mniej popularne, często związane z określoną miejscowością, jak wodzenie kozła w Popielowie, wygrywki w Brennej czy skoczowski pochód z Judoszem. Cały zbiór można znaleźć w Category:Traditions of Silesia. Zapraszamy do korzystania.
23 lutego we Wrocławiu odbyło się pierwsze spotkanie z edytowania Wikipedii organizowane przez Kolektyw Kariatyda przy współpracy z Wikimedia Polska. Nazwa kolektywu związana jest z wywodzącym się z terminologii historii sztuki terminem kariatyda – podporą architektoniczną w formie postaci kobiecej, na której głowie opiera się dźwigany element. Pierwsze kilkugodzinne spotkanie miało charakter warsztatowy. W jego trakcie uczestniczki dowiedziały się jak edytować Wikipedię oraz ładować pliki na Wikimedia Commons. Drugie spotkanie – maraton edytowania Wikipedii (edyton) jest planowane na 16 marca w tym samym miejscu (Recepcja, ul. Ruska 46c, Wrocław). Tym razem jednak wydarzenie będzie trwało praktycznie cały dzień (godziny 10-18). Zapraszamy również osoby, które nie brały udziału w pierwszym szkoleniu. Celem drugiego spotkania będzie wspólne edytowanie artykułów na temat artystek i kobiet sztuki. Więcej informacji znajduje się w wikiprojekcie.
W Muzeum Sztuki w Łodzi będziemy wspólnie redagować Wikipedię już po raz drugi, w ramach światowej akcji Art+Feminism, która odbywa się po raz szósty (w 2018 roku akcję w Łodzi zainicjowała antropolożka kultury, dr Alicja Kujawska). Szkoląc się jako redaktorki i redaktorzy Wikipedii będziemy razem tworzyć wpisy o osobach wykluczonych jak dotąd z obiegu wiedzy. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych w dniach 30 i 31 marca (sobota-niedziela) do MS1 przy ul. Więckowskiego 36 w godzinach 11-17. Aby wziąć udział w spotkaniu, wystarczy wysłać zgłoszenie na adres e-mail: cm@msl.org.pl - oraz przygotować temat, którym chcesz się zajmować. Prosimy o przyjście z własnym laptopem. Muzeum Sztuki udostępnia na miejscu zasoby muzealnej biblioteki; można również przynieść własne materiały. Będziemy szkolić również z opracowywania dokumentacji graficznej i udostępniania jej w Wikimedia Commons. Więcej informacji znajduje się w wikiprojekcie.
Przy okazji polecamy wszystkim zestaw materiałów szkoleniowych w języku angielskim do pobrania, stworzonych pod kątem warsztatów dla początkujących edytorek - krótkie filmy instruktażowe oraz prezentacje do wykorzystania są dostępne na stronie inicjatywy Art&Feminism.
Wieści z projektów Wikimedia
edytujWikipedia
edytuj- do grona checkuserów polskiej Wikipedii dołączył użytkownik ptjackyll, zdobywając 62 głosy za, wobec zaledwie 2 głosów przeciw. Gratulujemy i życzymy owocnego tropienia pacynek :)
- Wikiprojekt Militaria zakończył głosowanie, mające rozstrzygnąć w jaki sposób przedstawiać w biogramach żołnierzy WP awanse dokonane przez władze II RP na uchodźstwie w latach 1947–1990. Warto zapoznać się z powstałą zasadą edycyjną.
- Trwa dyskusja na temat zawartości infoboksu Utwór literacki.
- A także dyskusja na temat korekty w regulaminie przyznawania uprawnień, dotycząca uprawnień checkusera.
Wikisłownik
edytujW Wikisłowniku nic spektakularnego ostatnio nie zaszło, zatem opowiem ciekawostkę. Po rozmowie z paroma wikipedystami zdałem sobie bowiem sprawę, że nie jest to zbyt wiadoma rzecz wśród wikimedian. Otóż w Wikisłowniku słowa obce używane w języku polskim są wydzielone do osobnego słownika. Słownik ten ma opisową nazwę użycie wyrazu obcego w języku polskim, a wszystkie tego rodzaju hasła można znaleźć w kategorii polski - terminy obce. W przeszłości było bowiem tak, że obce wyrazy, np. anchois, były po prostu częścią słownika języka polskiego, zatem na stronie widniała następująca nazwa sekcji: anchois (język polski). Raziło to niektórych od dawna, ale dopiero w 2010 roku (o ile dobrze sprawdziłem) Tsca wysunął propozycję, aby tego rodzaju słowa wydzielić do osobnej kategorii i utworzyć coś na kształt "słownika wyrazów obcych Kopalińskiego". Propozycja spotkała się z uznaniem, dyskutowano jedynie nad nazwą i różnymi aspektami technicznymi. Obecnie we wspomnianej kategorii możemy znaleźć nawet funkcjonujące w polszczyźnie obce skrótowce, jak CV czy DVD. W chwili gdy to piszę słownik zawiera już 1681 haseł.
Wikicytaty
edytujSpołeczność Wikicytatów zdecydowała, że w projekcie nie będzie można tworzyć list cytatów, opartych na ocenie intencji cytowanej osoby. Oznacza to, że w artykułach typu Mowa nienawiści czy homofobia będzie można zamieszczać cytaty mówiące o tych zjawiskach, ale już nie listy cytatów oparte o kryterium Wypowiedzi, które można uznać za mowę nienawiści czy Wypowiedzi, które można uznać za homofobiczne. Dyskusja znajduje się tutaj.
Wikiźródła
edytujJeśli chcielibyśmy streścić lub podsumować koniec poprzedniego i początek obecnego roku na Wikiźródłach, to dostrzegamy, że był to czas sporych porządków.
Została odświeżona spora część stron z przestrzeni Autor: (które, jak sama nazwa mówi, grupują utwory poszczególnych autorów), tak aby lepiej integrowały się z Wikidanymi oraz z pozostałymi projektami siostrzanymi, prezentując dodatkowe, cenne treści (takie jak reprodukcje podpisów lub szerzej nieznane portrety, pochodzące z zasobów Commons, w tym w ramach współpracy z Mazowiecką Biblioteką Cyfrową).
Ogromna praca została włożona w dwa wikiprojekty: Rewitalizacja oraz Uzupełnianie skanów. Celem tego pierwszego jest dostosowanie formatowania oraz kodu przepisanych przez wikiskrybów książek do obecnych zaleceń i zasad (na przykład poprzez zastąpienie niezalecanego znacznika <small> jakimś innym szablonem). Czasami tego typu prace są żmudne i wymagają cierpliwości - lecz nie bez powodu społeczność Wikiźródeł nazwała siebie wikiskrybami ;-). Drugi projekt zajmuje się wyszukiwaniem uszkodzonych lub brakujących stron skanów książek - niestety dość często skany, oferowane przez biblioteki cyfrowe są słabej jakości, albo egzemplarz skanowanej książki jest już wybrakowany (w końcu przepisywane są przez nas książki liczące bardzo często ponad 100 lat) - wikiskrybowie, aby ten stan rzeczy skorygować, poszukują innych egzemplarzy, bardzo często w innych bibliotekach (także stacjonarnych) lub kontaktują się z bibliotekarzami z prośbą o naprawienie błędów. Spójrzcie na listę skorygowanych książek, a przekonacie się, jak dużo w tym zakresie zrobiono - pomimo tego, iż projekt powstał w grudniu.
Warte odnotowania są także ostatnie działania, mające na celu udostępnić dorobek cywilizacji starożytnych. Pojawiły się niedawno dzieła dramatyczne takich klasycznych autorów jak Ajschylos lub Sofokles. Co jest istotne, możemy wybierać spośród wielu wydań i tłumaczeń.
Zdaje się, że Wikiźródła przyciągają swoją różnorodnością, gdyż można włączyć się w prace nad opublikowaniem utworu z zakresu własnych zainteresowań: są wikiskrybowie opracowujący słowniki, powieści fantastycznonaukowe czy historyczne, literaturę filozoficzną, poezję określonego autora, epoki...
Wikimedia Commons
edytujZakończyła się pierwsza runda głosowania na Grafikę roku 2018. Druga tura po dokonaniu preselekcji odbędzie się już 3-17 marca!
Zachęcam też do zapoznania się z blognotką o konkursie i jego poprzedniej edycji.
Wieści z szerokiego świata
edytujOpublikowano statystyki wzrostu projektów Wikimedia za 2018 rok, oparte na procentowym wzroście liczby artykułów. Choć oczywiście statystyki takie nie mówią całej prawdy o stanie projektu (spektakularny wzrost liczby artykułów może być przecież osiągnięty z pomocą bota), a ranking według kryterium wzrostu procentowego jest dość mylący przy porównywaniu projektów drastycznie różniących się wielkością (np. wikisłownik w języku Tsonga wzrósł o niecałe 2%, co daje mu procentowy wynik lepszy niż słownika włoskiego, który wzrósł o 1,22%. Tyle tylko, że słownik Tsonga wzbogacił się o całe... siedem stron, włoski natomiast o ponad 5000). Można go jednak potraktować jako ciekawostkę lub przyczynek do dyskusji o stanie polskich projektów Wikimedia. Według rankingu:
- Polskie Wikipodróże znalazły się na pierwszym miejscu spośród projektów Wikivoyage, dzięki wzrostowi o 27,68% (z 5,571 haseł w styczniu 2018 roku urosły do 7,111 haseł w styczniu 2019 roku). Wzrost ten jest zasługą niewielkiej, ale aktywnej społeczności.
- Złe wieści dla miłośników polskich Wikinews - polski projekt znalazł się na 5. miejscu... od końca. W ciągu 2018 roku wzrósł o niecałe pół procenta. Przy czym projekt ten więcej zawdzięcza botom, niż użytkownikom.
- Liczba artykułów polskiej Wikipedii wzrosła o 4,99%, co jest wynikiem nie tak odległym od Wikipedii angielskiej (5,01%) czy niemieckiej (5,65%), za to już mocno odbiegającym od francuskiej (7,19%) czy hiszpańskiej (9,42%).
- Rekordowy wzrost zaliczyła Wikipedia w języku szan - urosła ona o 427,3% (z 729 do 3,844 haseł). Co ciekawe ten spektakularny wzrost dokonał się niemal w całości w listopadzie 2018 roku, kiedy to powstało 2155 nowych stron, przy czym ze statystyk wynika, że nie zostały one utworzone przez bota.
- Można cieszyć się z rozwoju polskiego Wikisłownika, który znalazł się na miejscu 24, rosnąc o 8,9%. Porównując go do innych spośród 15 największych projektów tego typu widać, że radzi sobie nieźle - co prawda wypada słabiej niż np. Wikisłownik rosyjski (15,32%) czy słownik malgaski (36,17%), ale bardzo blisko największego Wikisłownika angielskiego (9,13%) i zdecydowanie lepiej od słowników francuskiego (6,03%) czy hiszpańskiego (3,99%).
- Brawo dla polskich Wikiźródeł - nie tylko liczba stron urosła im o bardzo dobre 14,11%, ale jednocześnie jest to drugi najlepszy wynik wśród pięciu największych projektów Wikisource (Wikiźródła zajmują miejsce piąte) - wyprzedza nas jedynie Wikisource chińskie, które urosło o 16,05%, w tyle zostają natomiast francuskie Wikiźródła (10,11%) czy Wikiźródła angielskie (13,16%). Choć przy tym porównaniu warto brać pod uwagę, to o czym pisałam wcześniej - projekty fr i en są zdecydowanie większe, tak więc porównanie procentowe ich wzrostu jest pewnym nadużyciem.
Niezależnie od pozycji w rankingu, wszystkim projektom Wikimedia z Polski i świata życzymy wspaniałego rozwoju w 2019 roku!
Konferencja CEE Meeting to coroczne spotkanie wiki-społeczności z regionu Europy Środkowej i Wschodniej. W tym roku organizacją wydarzenia zajmuje się Wikimedia Serbia. Konferencja odbędzie się w dniach 11-13 października w Belgradzie. W celu dobrego ukształtowania dobrego, przydatnego dla społeczności wydarzenia, organizatorzy stworzyli ankietę potrzeb społeczności. Dzięki niej będą wiedzieli jak zbudować program, który pomoże rozwijać się organizacjom i społecznościom naszego regionu. Zachęcamy do wzięcia udziału!
13 lutego zakończył się trialog Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej ws. projektu nowej dyrektywy zmieniającej prawo autorskie. Jego wynik (filtrowanie treści, nowe prawo dla wydawców prasowych) jest krytykowany przez część organizacji, m.in. kolegów z Centrum Cyfrowego.
Prace ruszyły dalej i 26 lutego Komisja Prawna Parlamentu Europejskiego (JURI) zaakceptowała projekt dyrektywy o prawach autorskich na jednolitym rynku cyfrowym Unii Europejskiej (zwanej przez niektórych przeciwników „ACTA2”). Za dyrektywą głosowało 16 członków komisji JURI, przeciw było 9. Przyjęty dokument zostanie poddany pod głosowanie całości Europarlamentu. Jeśli zostanie przyjęty, na implementację dyrektywy kraje członkowskie będą miały 24 miesiące.
Wbrew zapowiedzi, w tym wydaniu nie ma eseju na tematy strategiczne. Przyczyny są dwie. Po pierwsze, prace nad strategią nabrały tempa i miałem mniej czasu na aktywność wolontariacką. Po drugie - Kicior99 napisał już jeden esej i tyle, moim zdaniem, w jednym wydaniu wystarczy.
Zasadniczą wiadomość wplotłem w akapit powyżej. Grupy robocze, do których należą najprzeróżniejsi członkowie ruchu Wikimedia, poproszą niedługo Społeczność o opinie. Będzie głośno, będzie wszędzie. Kiedy już utworzymy odpowiednie strony na Meta-Wiki, napiszę tutaj szczegółowo o co chodzi. Z góry proszę o głos, szczególnie obecnych i byłych członków organów Stowarzyszenia, tj. członków zarządu, komisji rewizyjnej i sądu koleżeńskiego.
- Wired opublikował artykuł o Wikidanych i ich wpływie na tzw. sztuczną inteligencję.
- W szerokim Internecie popularność uzyskał materiał CBS o Stevenie Pruitcie, autorze prawie 3 milionów wpisów i ponad 35 tysięcy artykułów na anglojęzycznej Wikipedii.
- Koledzy z Koalicji Otwartej Edukacji zapraszają na Tydzień Otwartej Edukacji w marcu.
Inne teksty, eseje o Wikimediach
edytujPrzyznam, że od kiedy na Wikipedii zająłem się opisywaniem gramatyk różnych języków (a więc od początku mojej kariery wikipedysty) wiele osób zadaje mi to pytanie, część nawet sugeruje, że Wikipedia "nie jest od tego". Encyklopedia powinna definiować pojęcia gramatyczne, tu pełna zgoda, ale opisywać język? Czy to jest ency? Co my z tego mamy?
Zanim odpowiem na to pytanie, warto zrobić krótką kwerendę w polskojęzycznym internecie. Owszem, istnieje sporo stron poświęconych gramatykom języków obcych, zwłaszcza angielskiej i francuskiej, jednak żadna nie jest zrobiona przeglądowo, nie daje pełnego opisu języka. Jest to najczęściej zbiór obiegowych reguł, dotyczących "gorących tematów", takich jak czasy, strona bierna itp. podanych w formie dostępnej dla uczniów, w formie raczej preskryptywnej niż deskryptywnej, np. "po if nie ma will" (co nie jest do końca prawdą). Tymczasem czytelnik pragnie dowiedzieć się czegoś więcej poza regułą ze szkolnego zeszytu, podaną doraźnie, bez głębszego tła. Ujęcie encyklopedyczne jest czymś pośrednim między opisowym a preskryptywnym i zawiera również teorię definiującą zjawisko, a nie tylko nakazującą użycie odpowiedniej formy, czego w pozaencyklopedycznych źródłach dostępnych w sieci po prostu nie ma. Encyklopedia musi w tym przypadku pójść na kompromis między doraźną pomocą a naukowym wyjaśnieniem zagadnienia. Muszę przyznać, że pisząc przekrojowy artykuł o gramatyce angielskiej, poważnie zastanawiałem się czy ująć np. zmiany pozaewolucyjne. Przecież ci, którzy szukają tu informacji poprawnościowych, nawet nie rzucą na to okiem. Zdecydowała jednak elementarna uczciwość w stosunku do czytelnika, jak również wierność ideałom encyklopedii (przypominam: słownika rozumowanego nauk). Zatem jeśli chodzi o sposób ujęcia – gramatyka jest jak najbardziej ency. Tu aż się prosi słynny skrót cbdu na koniec.
Nie da się ukryć, że istnieje jakiś (choć nie do końca zbadany) związek między pokryciem tematu w dostępnej literaturze popularno-naukowej a popularnością poszczególnych artykułów na Wikipedii. Gramatyka jest tu ciekawym przypadkiem, bo o ile nie ma specjalnego problemu z zakupem jakiegoś podręcznika do gramatyki ogólnej (czasy, tryby i podobne) o tyle przysłowiowego konia z rzędem temu, kto znajdzie dobre polskie opracowanie angielskiej fonologii czy podręcznik wymowy. Nieliczne publikacje w tym zakresie (Jassem, Bałutowa), które wyszły w latach siedemdziesiątych, są dostępne tylko w bibliotekach, no i siłą rzeczy trochę odstają od współczesnego opisu zjawisk fonetycznych. Stąd chyba popularność artykułu "Fonologia i fonetyka języka angielskiego", który w ciągu 20 miesięcy miał 24 i pół tysiąca wejść – ponad 1200 na miesiąc! Jak na tak mało popularny temat to liczba zaiste imponująca. Ciekawie jest również w przypadku języków rzadkich, gdzie podaż materiałów na rynku jest znikoma. Rachityczny i jeszcze nieukończony artykuł "Fonologia języka szwedzkiego" w ciągu 2 lat zaliczył 5430 odsłon – prawie 230 na miesiąc. Przekrojowy artykuł o gramatyce szwedzkiej liczy sobie 510 odsłon miesięcznie, choć w tym przypadku na rynku jest dostępny niezły podręcznik gramatyki "Troll". Nie chcąc zanudzać statystyką, skonstatuję tylko, że w tym przypadku Wikipedia i jej artykuły gramatyczne bardzo skutecznie wpasowują się w lukę na rynku.
Pisząc o dostępności podręczników gramatyki na rynku, nie sposób nie poruszyć innego ważnego tematu. Za sprawą internetu drastycznie zmienia się procedura kupna i sprzedaży książek. Księgarnie przegrywają ze sklepami internetowymi, ich oferta coraz częściej ogranicza się do pozycji przynoszących szybki pieniądz. Niestety, podręczniki gramatyki, zwłaszcza języków mniej popularnych, do tej kategorii nie należą. Osoba, która ma poczekać tydzień na dostarczenie podręcznika zamiast wrócić z miasta z książką pod pachą, będzie bardziej skłonna poszukać sobie potrzebnych informacji w internecie. To również powód, dla których wiedza rzadko dostępna powinna być opisana na Wikipedii w odpowiednim stopniu.
Wreszcie czynnik, który jest istotny w tym przypadku, to proces wzajemnego uwiarygadniania. Mimo kwestionowania przez różne strony wiarygodności Wikipedii, wciąż jest bardziej wiarygodna od dziesiątek rozproszonych stron w różnych miejscach sieci, nieraz anonimowych, a prawie zawsze podających swe prawdy bez źródeł, licząc po cichu na dobrą wiarę czytelnika. Wikipedia już dawno wyrwała się z tego zaklętego kręgu, a jej wiarygodność jest coraz większa, głównie dzięki ogromnemu naciskowi na weryfikowalność. W ten sposób samo miejsce opublikowania gramatyki (oczywiście jak najbardziej uźródłowionej) dodaje jej wartości. Rzecz jasna, działa to na zasadzie sprzężenia zwrotnego, Wikipedia i jej dobre imię jak najbardziej korzystają z dobrze napisanego artykułu o gramatyce lub jej częściach składowych.
Ponieważ nie lubię pisać zakończeń, wnioski z tej pobieżnej analizy niech każdy wyciągnie sam. A stowarzyszeniu Wikimedia Polska podaję pod rozwagę wejście we współpracę w wydziałami neofilologicznymi naszych uczelni, które dostarczyłyby nowych, świeżych autorów gramatyk poszczególnych języków.